Theologie cursus

Ben je geïnteresseerd in theologie?

Wil jij de christelijke geloofsinhoud rationeel doordenken?

Volg deze ‘systematische’ theologie cursus op maat: individueel & groepen

Cursus Theologie op maat: voor jouw event, in een persoonlijke coaching of als online cursus

Explore is een cursus ‘Systematische Theologie’. Daarin verken je de christelijke geloofsinhoud op een meer ‘rationele’ manier. Niet vanuit één stroming, maar vanuit de brede christelijke traditie.

Laat je inspireren met een veelvoud aan inzichten én vaardigheden. Dit is een toegankelijk stap-voor-stap programma, in begrijpelijke taal. Géén voorkennis nodig!

Deze cursus wordt aangeboden in 3 vormen:

  1. Op maat voor je eigen event
  2. Op maat voor een live of online persoonlijke coaching
  3. Online cursus voor thuisstudie (nog in ontwikkeling!)

THEX verzorgt maatwerktrajecten, (online) cursussen, scholingen, coachings, lezingen en presentaties!

Wat is theologie of ‘systematische’ theologie?

Systematische theologie is de rationele doordenking van christelijke geloofsopvattingen of geloofsinhoud. Niet het geloven of spirituele ervaren zelf. Maar de kritische reflectie erop.

Je verdiept je in systematische theologie als je houdt van heldere concepten, grotere logische samenhang en rationele onderbouwingen. Je zoekt kritisch naar inzicht in het christelijke geloof. Je leert verschillende geloofsuitspraken in een groter samenhangend verhaal te plaatsen.

Cursus theologische vorming vanuit ‘christendom breed’

Explore richt zich niet op ‘wat’ je moet geloven, maar ‘hoe’ je kan denken. Je leert de belangrijkste visies uit de brede christelijke traditie. Die dienen als ‘schuurpapier’ voor je eigen verhaal. Jij moet uiteindelijk zelf aan de slag. Daarom leer je ook de nodige vaardigheden. Theologie is iets wat je ‘doet’. Niet alleen wat je ‘leert’.

Explore schept ruimte voor jouw persoonlijke ontwikkeling. Ongeacht of je katholiek, protestants, evangelisch of zelfs niet-religieus bent. Ben je gedreven door nieuwsgierigheid? Gegrepen door kritische vragen over de christelijke geloofsinhoud? Dan is Explore iets voor jou!

Is deze cursus systematische theologie voor jou?

  • Je hebt behoefte aan een cursus theologische vorming.
  • Je bent christen (of niet-religieus) die de christelijke geloofsinhoud dieper wil ‘begrijpen’. Vanuit de brede christelijke traditie. En niet vanuit één richting of kerkgenootschap.
  • Je wilt meerdere theologische visies, vaardigheden en praktische handvatten leren. Zo kun je zélf bepalen hoe je die kennis en vaardigheden inzet binnen jouw (christelijke) levensvisie.
  • Je wilt een toegankelijke kennismaking, maar wél diepgang. Geen droge dikke academische boeken. Maar wél de belangrijkste vragen, problemen en oplossingen. Dus efficiënt en voldoende uitdagend.
  • Je hebt naast je werk (als voorganger of pastoraal werker) géén tijd voor een complete theologiestudie. Maar je wilt wél in je eigen tijd en tempo theologische kennis en vaardigheden leren.
  • Je hebt behoefte aan een groter ‘raamwerk’ van kennis. Een ‘kapstok’ waaraan je voortaan talloze theologische inzichten en discussies kunt hangen. Je leert zo niet één probleem oplossen, maar verschillende problemen vanuit één oplossing.
  • Je wilt de grenzen van je kritisch denken verkennen. Binnen de grote geloofsvragen ontdekken wat we kunnen weten en ook wat we mogelijk niet kunnen weten. Nieuwsgierigheid en nuance drijven jou.

Programma cursus theologie ‘Explore’

In elke module wordt een belangrijk theologisch hoofdthema zoals God, Drie-eenheid en Christus uitgelegd en uitgediept. Maar ook is er aandacht voor verschillende bronnen, methodes en denkvaardigheden die je kan gebruiken.

Deze cursus kan je volledig doorlopen of in delen. Zo kan jij op maat kiezen wat jou aanspreekt!

LET OP: het kerntopic ‘God’ wordt wegens de omvattendheid niet behandeld. Zie hiervoor de aanvullende cursus ‘God-talk’. Daarin denk je na over Gods eeuwigheid, alwetendheid, almacht, algoedheid en meer.

DEEL 1: DEFINITIES, BRONNEN & METHODE

1.1   Introductie tot systematische theologie

1. Wat is systematische theologie?

2. 2 belangrijke pijlers voor systematische theologie

3. Waarom systematische theologie?

1.2   Hoe definieer je ‘geloof’?

1. 3 mogelijke definities van geloof

2. Geloof in God vs. geloof dat God bestaat

3. Kennis over God vs. God kennen

4. Relevantie

1.3   Explore: wat, hoe & waarom?

1. 5 doelen van Explore

2.1   2 manieren om christelijke geloofsmysteries te bestuderen

1. Negatieve theologie: spreken in ontkenningen

2. Positieve theologie: spreken in bevestigingen

2.2   4 criteria voor het beoordelen van een visie op ‘God’

1. Consistentie

2. Coherentie

3. Peer-review

4. Relevantie

3.1   6 bronnen voor theologisch onderzoek

1. Algemene openbaring: natuur en geweten

2. Specifieke openbaring: het levende en geschreven Woord

3. Kerktradities

4. Menselijke rede

5. Menselijke ervaring

6. Liturgie / Kerkdienst

3.2   Onmisbare vaardigheden voor systematische theologie

1. Filosofische-analytische vaardigheden

2. Bijbelwetenschappelijke vaardigheden

DEEL 2: CHRISTELIJKE GELOOFSOVERTUIGINGEN

4.1   Hoe kan één God drie goddelijke personen zijn?

1. Wat zegt de Bijbel

2. Wat zegt de kerktraditie

3. Mogelijke consensus: geloofsbelijdenis Nicea-Constantinopel

4.2   Hoe kunnen we ons een drie-ene God voorstellen?

1. De klassieke visie: het psychologische model

2. De klassieke visie: het sociale model

3. 2 moderne visies op Gods drie-eenheid

4.3   Wat maakt het uit dat God ‘drie-een’ is? (praktische toepassing)

1. Gods drie-eenheid voor een visie op de christelijke kerk

2. Gods drie-eenheid voor een visie op christelijke ethiek

5.1   Wie is Jezus Christus?

1. Wat zegt de Bijbel?

2. Wat betekent de opstanding van Christus?

3. Praktische toepassing

5.2   Hoe kan Jezus Christus mens én God zijn?

1. Wat zegt de Bijbel?

2. Wat zegt de kerktraditie? 9 mogelijke visies

3. Mogelijke consensus: geloofsbelijdenis Chalcedon

4. Praktische toepassing

5.3   Wat bedoelen christenen met ‘zonde’ en ‘genade’?

1. 3 mogelijke visies op zonde

2. 4 mogelijke visies op genade

3. Praktische toepassing

5.4   Wat bedoelen christenen met ‘verlossing’?

1. Inleiding

2. Hoe gaat ‘verlossing’ in zijn werk? 6 mogelijke visies

3. Wat is het resultaat van verlossing? 11 mogelijke visies

4. 7 onmisbare onderdelen voor een theologisch model

5. Praktische toepassing

Wat maakt EXPLORE uniek?

  • Niet gekleurd vanuit één christelijke stroming.
  • Verschillende standpunten met pro’s en contra’s.
  • Kritisch, zorgvuldig en neutraal.
  • In begrijpelijke taal, zonder voorkennis.
  • Maatwerk mogelijk.

Volg deze cursus Theologie online, op jouw live event of in een persoonlijke coaching

THEX verzorgt maatwerktrajecten, cursussen, scholingen, coachings en presentaties voor verschillende doelgroepen en contexten.

Alle cursusprogramma’s worden in overleg en op maat aangeboden in drie coachingsvormen.

Live event (o.a. workshop, kringavond, lezing)

  1. Je bent bijvoorbeeld een voorganger, predikant, gespreksleider, pastoraal werker of voorzitter van een vereniging die theologische verdieping zoekt voor zijn of haar groep mensen.
  2. Je wilt één of meerdere studiedagen, (kring)avonden, presentaties of lezingen organiseren. Bijvoorbeeld een eenmalige lezing van 45 min. of wekelijkse studiedagdelen.
  3. Dan bepalen wij in overleg welke onderdelen of modules uit het cursusprogramma geschikt zijn voor jouw event, interesse, niveau en doel(groep. Je hebt bijvoorbeeld een kleine groep, wel of niet gelovig, de cursus moet laagdrempelig en interactief zijn en slechts 1 of 2 korte of lange studie-avonden omvatten.
  4. Op basis van jouw wensen en behoefte wordt het programma in beknopte of uitgebreide vorm samengesteld en na akkoord aangeboden op jouw locatie.

Persoonlijke coaching

  1. Je zoekt een persoonlijke coaching of onderwijstraject gericht op jouw specifieke theologische vragen, gerelateerd aan het cursusprogramma.
  2. Ik bespreek in overleg met jou welke delen van het programma geschikt zijn en passen in de duur van de door jou gewenste sessies.
  3. De sessies zijn in overleg met mij face-to-face of eventueel online via een videogesprek.
  4. Lees meer over persoonlijke coaching.

Online cursus voor thuisstudie

  1. Op dit moment wordt er gewerkt aan een uitgebreide E-learning variant van de cursus.
  2. De cursus volg je dan in een online leeromgeving waarbij de stof wordt aangeboden in video’s, samenvattende teksten en leer- en werkboeken.
  3. Je kan je alvast hiervoor inschrijven, zodat je op de hoogte bent wanneer de cursus online gaat.

Veelgestelde vragen over de cursus Theologie

Binnen de bronnen van systematische theologie speelt de Bijbel een hoofdrol. Zeker als het gaat om zaken die in de Bijbel worden besproken. Systematische theologie is namelijk kritische reflectie op het geloof. En in het christelijke geloof speelt de Bijbel een cruciale rol. Maar de Bijbel is geen theologisch handboek. Het is een veelzijdig en complex boek. Verschillende genres, schrijvers en geloofsuitspraken. Systematische theologie probeert die uitspraken te organiseren en de implicaties ervan helder te krijgen. En vervolgens te kijken naar hoe je dat meeneemt in het grotere verhaal van het christelijke geloof.

In de cursus Explore krijg je soms per standpunt met de pro en contra een selectie van Bijbelteksten die als basis hebben gediend voor dat standpunt. Hoe de tekst is geïnterpreteerd om tot een specifiek standpunt te komen. Zonder te oordelen of een standpunt een juiste of onjuiste interpretatie en gevolgtrekking van de Bijbeltekst is. Je moet namelijk wél leren hoe verschillende christenen in de geschiedenis tot hun standpunten zijn gekomen. De Bijbel speelt daarin een grote rol. Dus dat kan je niet onbesproken laten.

Maar Explore is geen Bijbelcursus en wil niet voorschrijven hoe je de Bijbel dient te lezen. De focus blijft op het rationeel doordenken van christelijke geloofsovertuigingen. Niet een uitvoerige bespreking van de Bijbel en Bijbelinterpretatie. Daarvoor volg je de Bijbelwetenschappelijke cursus van THEX.

Uiteindelijk koppel je intellect en ervaring natuurlijk nooit volledig los. Wat je aan inzichten over X opdoet, verandert deels hoe je X ervaart. En andersom. Dus systematische theologie heeft invloed op je ervaring. Systematische theologie als ‘rationele doordenking’ van geloof voegt aan de ervaring een intellectuele diepte en verwoording toe. Zoals theoloog Anselmus in de 11e eeuw al zei: het christendom is een “geloof dat zoekt naar begrip”. Of zoals de Bijbel zélf in die richting wijst: “Heb God lief met geheel uw hart, ziel én verstand.”

Ook probeert systematische theologie een vorm van kritische en meer objectieve zelfreflectie te bieden. Iets meer ademruimte tussen (jouw) persoonlijke ervaringen en het christelijke geloof in de volle breedte. Je loopt juist risico’s en je mist rijkdom als je systematische theologie negeert. Jouw ervaring en visie zijn één te midden van vele ervaringen en visies. Het bestuderen daarvan zorgt ervoor dat je minder rigide en vastgeroest raakt in je eigen interpretaties. Je ontdekt wat álle verschillende stemmen binnen 2000 jaar christendom zeggen. Zo kan je ook jouw eigen ervaringen en visies nuanceren en plaatsen binnen het grotere geheel. Zoals de beroemde theoloog Alister McGrath betoogt: “We need to keep being self-critical.”

Systematische theologie is breder in wat zij bestudeert en meeneemt aan inzichten of disciplines. Dogmatiek is ook een theologisch vak, maar richt zich vooral op leerstellingen die binnen een bepaalde kerk(stroming) zijn goedgekeurd. Daardoor kan dogmatiek meer ‘naar binnen’ gericht zijn.

Systematische theologie houdt zich bezig met álle christelijke beweringen over de werkelijkheid in het algemeen. Andere vakgebieden en aspecten van onze menselijke ervaring worden daarin meegenomen. Denk bijvoorbeeld aan filosofie, spiritualiteit, ethiek, Bijbelwetenschap, taalwetenschap, kerkleer, liturgie, sociale en natuurwetenschappen, enzovoort.

Die combinatie en steeds dat overview-aspect zoeken is kenmerkend voor ‘systematische theologie’.

Wanneer systematische theologie op een verkeerde manier wordt gebruikt, is dat inderdaad een mogelijk gevolg. Maar anders is deze twijfel grotendeels onterecht.

Allereerst vergroot het juist je respect voor het ‘mysterie’. Systematische theologie brengt in kaart wat we weten, wat we nog niet weten en wat we niet kunnen weten. En juist door die grenzen te verkennen word je je bewust van de complexiteit en de beperkte menselijke vermogens om diepe zaken volledig te begrijpen. Dat schept een gevoel van ontzag en meer bescheidenheid. Systematische theologen denken zo kritisch na over ieder detail juist omdat ze ontzag hebben voor de complexiteit van geloofsmysteries. Je claimt niet God in je binnenzak te hebben.

Ten tweede hebben we allemaal een ‘systeem’ waarmee we onze ervaringen van de werkelijkheid filteren. Niemand is daarvan gevrijwaard. Dat ontkennen zou erg naïef zijn. Het grote verschil is dat je in de systematische theologie dit inziet én erkent. En vervolgens je best doet om dat systeem te optimaliseren. Dat wil niet zeggen dat je geen duidelijke mening mag hebben. Maar het moet wél een ‘weloverwogen’ mening zijn. Zodat je niet alleen maar steeds in een cirkel je eigen aannames aan het bevestigen bent.

Ten derde moet je in staat zijn om je standpunten helder te verwoorden en kritisch te evalueren om de dialoog met anderen open te kunnen voeren. Om uitdagingen niet uit de weg te gaan. Dat is je intellectuele verantwoordelijkheid als mens, dat bevordert een leerzame dialoog en het vermijdt sektarisch denken.

Zoals theoloog Sarah Coakley stelt: “The more there is genuine questioning, critical debate, the better I like it. I think the danger that Christians will retire into rather lazy arenas of sectarian self-congratulation is always to the disadvantage of the faith, ultimately.”

Hiervoor heb je nu eenmaal bepaalde inzichten, tools en vaardigheden nodig. Explore biedt jou dat.

Zoals op elk vakgebied leer je eerst door te bestuderen wat anderen zeggen. Je raakt op die manier bekend met de onderwerpen, de visies, de voors en tegens in het veld. Vervolgens leer je zelf kritieken op de visies te geven. Uiteindelijk komt er een moment dat jij moet bepalen hoe jijzelf erover denkt. En dan ben je écht volledig theologie aan het doen. En niet een soort christelijke ‘religiewetenschap’ waarbij je alleen maar visies in kaart brengt zonder een eigen mening te vormen. Maar die stap moet je zelf leren zetten. Dat kunnen anderen niet voor jou bepalen.

Explore biedt de belangrijkste inzichten en vaardigheden om die stap weloverwogen te kunnen zetten. Maar jij bent degene die bepaalt hoe je dat alles verwerkt in je eigen levensvisie. En dat maakt deze cursus anders dan veel cursussen die vooral vertellen wat je moet vinden. In plaats van de kennis en kunde leren om zelf te bepalen wat je moet vinden. Ik focus meer op jouw proces dan de conclusie. Als ik als theoloog en docent steeds mijn eigen conclusies inbreng zou ik jouw persoonlijke ontwikkeling kunnen beïnvloeden. Als ‘coach’ wil ik juist geen ‘volgers’ opleiden, maar zelfstandige beslissingen bevorderen.

Verder is Explore bedoeld om zo toegankelijk mogelijk te zijn voor iedereen. Of je nou katholiek, protestants of evangelisch bent. Of zelfs niet-christelijk maar wel geïnteresseerd in het christendom. Met de aangeboden inzichten en vaardigheden kan jij vooruit, ongeacht je achtergrond.

Systematisch theologie omvat natuurlijk veel verschillende onderwerpen. Denk aan God, Jezus, Heilige Geest, schepping, hiernamaals, hemel, kerk, zonde, genade, verlossing, religieuze ervaring, mensvisie, Bijbel, tekstinterpretatie, rede en geloof, geloof en wetenschap, christendom en wereldreligies, enzovoort.

Afhankelijk van de type coaching die je wilt volgen is in overleg zeker meer maatwerk mogelijk. Neem daarvoor contact op. Dan kijken we samen naar de mogelijkheden voor jouw specifieke interesse en behoeftes!

Als je dit programma in een persoonlijke coaching of workshop / studie-avond in je (kerk)instelling of organisatie wilt gebruiken, is meer maatwerk mogelijk dan een online cursus. We kunnen samen in overleg bepalen hoe het programma eruit zal zien. Neem hiervoor met mij contact op!

Wie ben ik als je coach en docent?

Ik ben Roy Harmanus, theoloog en coach. Cum laude afgestudeerd in de Theologie aan Tilburg University.

Ik heb 15+ jaar ervaring als docent, van 1-op-1 tot middelgrote groepen, met verschillende denkniveaus en achtergronden.

Vanuit THEX bied ik coaching op de gebieden systematische theologie,  godsdienstfilosofie, dogmatiek & Bijbelwetenschap.

Anderen over THEX

“Roy is een coach pur sang! Hij heeft een verfrissende diepgaande analytische expertise.

Hoe dieper ik nu graaf in een onderwerp, hoe meer ik besef hoe klein mijn kennis blijkt te zijn. Het is alsof ik altijd door een klein sleutelgaatje naar de wereld heb gekeken en dacht te begrijpen hoe de wereld in elkaar zit.

Een van die onderwerpen was mijn zeer overtuigende maar starre kijk op God-gerelateerde onderwerpen. Ik kijk er nu meer met een open vizier naar en ben minder bevooroordeeld. Ik beveel Roy van harte aan!

Recensie THEX Roy HarmanusPerry van Maenen, informatiemedewerker GGD

“Roy is een integer en warm persoon. Hij durft je ook uit te dagen om je eigen denken te onderzoeken. Op theologisch/filosofisch gebied maar vooral met tekstinterpretatie heeft Roy mij als spreker in korte tijd enorm geholpen. De opgedane kennis helpt mij bij de uitwerking van mijn talk of zoals het binnen mijn kringen heet: een preek. Vooral de persoonlijke gesprekken en tijd met Roy hebben mij doen groeien als spreker, maar ook als mens.

Spreker & theoloogMigiel Ouwens, spreker & hbo theologisch-pastoraal werker

“Roy is een echte leraar/onderwijzer. Hij legt je niet zijn eigen mening op, maar leert je genuanceerd nadenken.

De onderwerpen worden gestructureerd onderwezen, altijd voorzien van een context die dient als een kapstok om het onderwijs aan op te hangen. In begrijpelijke taal, aangepast / rekeninghoudend met zijn publiek wordt de stof uitgelegd. Roy gaat moeilijke vragen niet uit de weg. Hij grijpt ze aan om samen naar de antwoorden te zoeken.

Anita Serné, christen

“Door Roy ben ik zelf een liefhebber geworden van logisch nadenken en logisch beredeneren. Ik neem dingen niet zomaar klakkeloos over, maar ga op zoek naar de achterliggende reden voor geloofsaspecten.” 

Recensie Carlos THEX Roy HarmanusCarlos de Oliveira, jurist

Zoek je een Theologie aanbod voor je event (workshop / presentatie), persoonlijke begeleiding of online cursus?